Khi nhắc đến các công cụ tìm kiếm, hầu hết chúng ta đều nghĩ đến Google. Tuy nhiên, có một công cụ đặc biệt khác tên là Shodan – một công cụ tìm kiếm chuyên lập chỉ mục các thiết bị được kết nối với Internet, từ camera giám sát, bộ định tuyến đến thiết bị IoT trong nhà bạn. Shodan là gì và tại sao nó lại trở thành công cụ thiết yếu trong lĩnh vực bảo mật mạng?
Không chỉ là “Google của thế giới IoT”, Shodan còn là con dao hai lưỡi – vừa hỗ trợ chuyên gia bảo mật giám sát hệ thống, vừa tiềm ẩn nguy cơ bị khai thác bởi hacker nếu không cẩn thận.
Shodan là gì? Cái nhìn sâu hơn về Shodan
Shodan được phát triển bởi John Matherly như một dự án cá nhân nhằm lập bản đồ các thiết bị Internet trên toàn cầu. Ra mắt công chúng từ năm 2009, Shodan nhanh chóng trở thành một trong những công cụ mạnh mẽ nhất cho việc giám sát an ninh mạng.
Thay vì lập chỉ mục các trang web như Google, Shodan thu thập thông tin từ các thiết bị có địa chỉ IP công khai – bao gồm phần mềm đang chạy, cổng mạng đang mở và thậm chí là vị trí địa lý.
Những dữ liệu này đến từ các “banner” – một dạng thông điệp kỹ thuật mà thiết bị gửi đi khi kết nối đến máy chủ. Các banner này có thể tiết lộ rất nhiều thông tin nhạy cảm nếu thiết bị không được bảo mật đúng cách.
Hacker lợi dụng Shodan như thế nào?
Mặc dù được thiết kế với mục tiêu hỗ trợ giám sát hệ thống mạng, Shodan lại vô tình trở thành công cụ hữu ích trong tay các tin tặc. Bằng cách sử dụng các bộ lọc thông minh, hacker có thể nhanh chóng tìm ra thiết bị dễ bị tổn thương – chẳng hạn như những thiết bị đang sử dụng phần mềm lỗi thời hoặc vẫn còn dùng mật khẩu mặc định.
Ví dụ, chỉ với một truy vấn như “default password”, tin tặc có thể thu được danh sách các thiết bị dễ xâm nhập. Đây là lý do tại sao việc thay đổi mật khẩu mặc định và cập nhật phần mềm thường xuyên là điều bắt buộc nếu bạn muốn giữ an toàn.
Dùng Shodan để cải thiện bảo mật mạng cá nhân
Shodan không chỉ dành cho chuyên gia an ninh mạng. Người dùng cá nhân hoàn toàn có thể tận dụng công cụ này để kiểm tra mức độ bảo mật của thiết bị mình. Chẳng hạn, bạn có thể tìm kiếm địa chỉ IP của router hoặc các thiết bị thông minh tại nhà để xem liệu chúng có bị liệt kê công khai trên Shodan hay không.
Nếu thiết bị của bạn không xuất hiện, đó là tín hiệu tốt. Tuy nhiên, nếu bạn thấy thông tin về thiết bị, đã đến lúc cần hành động – như đóng các cổng TCP không cần thiết, cập nhật firmware hoặc cấu hình lại bảo mật.
Những bước quan trọng để bảo vệ thiết bị
1. Đóng các cổng không cần thiết: Shodan chỉ hiển thị các thiết bị có cổng TCP mở. Việc tắt các cổng không sử dụng sẽ hạn chế đáng kể khả năng bị phát hiện và tấn công.
2. Dùng VPN để ẩn IP: VPN giúp mã hóa lưu lượng truy cập và che giấu địa chỉ IP thực, khiến tin tặc khó theo dõi hoặc tấn công bạn qua Shodan hơn.
3. Bật tường lửa Microsoft Defender: Đây là lớp bảo vệ cơ bản nhưng cực kỳ hiệu quả để giám sát lưu lượng đến và đi. Tường lửa giúp ngăn chặn các kết nối bất thường và giữ an toàn cho hệ thống.
4. Luôn cập nhật phần mềm và hệ điều hành: Một bản cập nhật có thể vá các lỗ hổng mà hacker đã biết. Việc trì hoãn cập nhật giống như để cửa nhà mở khi biết có trộm ngoài phố.
Shodan là gì? Đó là một công cụ mạnh mẽ giúp bạn nhìn thấy những gì đang thực sự diễn ra trên không gian mạng – cả cơ hội lẫn mối đe dọa. Dù được sử dụng bởi các tổ chức lớn để phát hiện lỗ hổng trong hệ thống của họ, Shodan cũng có giá trị lớn với người dùng cá nhân trong việc kiểm tra độ an toàn của thiết bị tại nhà. Khi bạn hiểu rõ cách sử dụng Shodan, bạn không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần làm cho thế giới mạng trở nên an toàn hơn.